Mariusz Czubaj – Etnolog w Mieście Grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne

Świat, który Nas otacza jest pełen zależności. Każda akcja powoduje reakcję. Zdarzenia, czyny, zachowania zmieniają świat. Nie zawsze w znaczeniu makro, czasem będą to zmiany mikro, czyli jednostki. Słowa także mają moc – mówione, czytane, pisane – wpływają na Nas i nasze otoczenie w mniejszym lub większym stopniu. Tak powstały religie, mity, tak nauczono się rzemiosła, ale i powstały wzorce i zachowania rodzinne. Dla mnie świat zmienia się każdego dnia. W cytacie z Heraklita: „Jedyną stałą rzeczą na świecie jest zmiana” widzimy prostotę, ale i złożoność. I tak to te zmiany kreują i rozwijają Nas, a mogą powstać z zależności, chęci przetrwania czy wyobraźni.  Etnolog w Mieście Grzechu to dla mnie książka o kulturze, wzorcach i zachowaniach zawartych w szeroko pojętym gatunku literackim jakim jest kryminał. To historia ewolucji, zależności i zmian: człowieka, kultury i środowiska w tego typu powieściach. Kryminał – jak ewoluował? Kto go zapoczątkował? Jakie prawa i reguły go określają i jak zmieniają się na przestrzeni wieków? To spojrzenie antropologicznym okiem na postacie  – ich sposób myślenia, działania, postrzegania, ale także opis podejścia badaczy, biografów i czytelników do tego gatunku. Etnolog w Mieście Grzechu to analizy, porównania i klasyfikacje bohaterów ulubionych powieści, pionierów kryminału, thrillera i powieści detektywistycznej. W książce znajdziemy także różne wizje i podejścia autora i innych specjalistów do pojęcia „ciała”, „detektywa”, „zbrodniarza” i „zbrodni” oraz ich wpływu na kulturę i społeczeństwa.

Etnolog w Mieście Grzechu to przygoda i kopalnia wiedzy na temat powieści kryminalnej. To spojrzenia na literaturę oczami pisarza, antropologa i znawcy tematu co jest jednocześnie sporym plusem i minusem książki. Jest to książka niesamowicie profesjonalnie napisana. Język jest techniczny – przez co to książka idealna dla badaczy, specjalistów, studentów, pisarzy i pasjonatów gatunku, ale nie będzie to lektura szybka, łatwa i przyjemna dla przygodnych czytelników kryminałów lub osób nie orientujących się w antropologii i świecie kryminału – bohaterach, autorach i podstawowych pojęciach. Niezaznajomionych z tematem może zniechęcić zasób specjalistycznego słownictwa i pojęć, które zdecydowanie trzeba będzie sobie samemu wyszukać i przetrawić powtórnie konkretny fragment Etnologa.
Dla mnie ta książka także nie była najłatwiejszą lekturą, ale stała się swego rodzaju przewodnikiem po świecie kryminału, do którego będę wracać i zaglądać przez długie lata. To także coś ala broszurka -przewodnik po pisarzach i publikacjach, które warto poznać, przeczytać i spojrzeć na nie inaczej – właśnie jako świadectwo antropologiczne.
Etnologa W Mieście Grzechu polecę miłośnikom kryminałów każdej maści i rodzaju. Nie będzie to lektura szybka i łatwa, ale taka którą zapamiętamy i będziemy z niej czerpać pełnymi garściami.