„To tylko dzieci” – Paul Bloom
„Zmysł moralny stanowi element naszego naturalnego wyposażenia”s.12
[dropcap]P[/dropcap]aul Bloom – profesor psychologii na Uniwersytecie Yale otrzymał wiele nagród za pracę badawczą i dydaktyczną. 25 września 2015 w serii Mistrzowie Psychologii została wydana jego książka pod tytułem: „To tylko dzieci”, która jest zbiorem przemyśleń związanych z badaniami nad moralnością małych dzieci. Kim są niemowlęta? Czy odróżniają dobro od zła? Czy odczuwają empatię i współczucie? Co jest wyuczone, zaobserwowane, a co jest naturalnym moralnym zmysłem zagnieżdżonym w naszej świadomości od narodzin?
„To tylko dzieci” to literatura faktu, w której badacz nie tylko skupia się na moralności, ale i kulturze i tradycji, które są głęboko zakorzenione w naszych umysłach. Z jednej strony otrzymujemy analizę i prezentację wielu badań i anegdot związanych z zachowaniem dzieci, z drugiej autor skupia się na działaniach dorosłych i tego jak kształtujemy się, jako ludzie pod wpływem wychowania, polityki, religii czy seksu. Książka pełna jest filozoficznych rozpraw lub badań z dziedzin psychologii oraz socjologii, badań nad zwierzętami czy informacji, które zdobył świat nauki na temat psychopatów, morderców czy ekstremistów.
Od zawsze interesowała mnie taka tematyka, dlatego z przyjemnością zasiadłam do lektury tej pozycji. Sporym plusem jest język zastosowany w opracowaniu – autor postarał się o lekką i przyjemną w odbiorze formę tekstu, a specjalistyczne zwroty nie dominowały w nim. Mimo tej lekkości publikacja skłania do refleksji. Nad tym: jak głęboko zakorzeniona jest w nas moralność? Gdzie leży granica pomiędzy dobrem, a złem? Jak bardzo pragniemy sprawiedliwości?
Ogromnym plusem pracy Paula Blooma jest także przedstawienie wielu przykładów dotyczących moralności dzieci i dorosłych, wyników badań z ich udziałem, wzorców z życia wziętych czy elementarnych przyczyn naszej etyczności, poczucia sprawiedliwości, empatii czy współczucia. Czyta się mi się to z wielką przyjemnością, a opracowanie wypadło w moich oczach spójnie. Niektóre wyniki badań zaskoczyły mnie, inne wydały się wręcz oczywiste.
Sporą ilość wniosków i badań dotyczących dorosłych miałam okazję poznać zaznajamiając się z lekturą takiej literatury faktu jak: „Psychopaci są wśród nas” czy „Teorii zła”. Tamte pozycje, co prawda skupiały się przede wszystkim na negatywnych aspektach naszej moralności, jednak dość obszernie wspominały o empatii i współczuciu, na którym autor w dużej mierze skupiał się w tej książce. Dzieci, w szczególności niemowlęta są trudniejszymi obiektami badań niż nastolatki czy dorośli ze względu na problemy z komunikacją. Mimo tego autor zaprezentował kilka badań dotyczących kilkumiesięcznych dzieci. Ni mniej, uważam, iż badań i rozmyślań na temat dzieci było stosunkowo mniej niż dorosłych. Chciałabym by zaprezentował więcej informacji dotyczących starszych dzieci czy nastolatków, co zdecydowanie bardziej odzwierciedlałoby tytuł książki – „To tylko dzieci”.
Podsumowując publikacja Paula Blooma – „To tylko dzieci” to literatura z kategorii nauk społecznych, która przedstawia wiele faktów dotyczących naszej natury, ludzkich zachowań, moralności i rozróżniania dobra i zła. Autor w prosty sposób przedstawia także postrzeganie dobra i zła oczyma dziecka poparte kilkoma ciekawymi eksperymentami. Książka pełna jest prawd życiowych, jest także kopalnią cytatów. Z pewnością przypadnie do gustu osobom interesującym się psychologią, pedagogiką i badaniami nad moralnością rodzaju ludzkiego. Nie spodziewajcie się jednak, iż cała książka będzie skupiała się na dzieciach – autor powraca do nich, jednak nie zapomina o dorosłych, którzy są bardziej wdzięcznym materiałem do badań. Polecam zainteresowanym.